Vijf jaar terug was het trio Verhofstadt-De Gucht-Slangen in de novembermaand volop bezig van de VLD de grote Vlaamse volkspartij te maken. Karel Pinxten verantwoordde zelfs zijn overstap naar de VLD met het argument dat Vlaanderen nood had aan een partij die 30 pct. kon halen als tegengewicht voor de PS in Wallonië.
Uit de uitslag van de jongste provincieraadsverkiezingen blijkt dat Vlaanderen met CD&V-N-VA opnieuw een 30 pct. partij heeft. In de jongste peiling van DS-VRT stijgt het Vlaams kartel zelfs naar 32,7 pct. De kloof met de VLD bedroeg bij de provincieraadsverkiezingen 11 pct.,in de peiling van dit weekend zelfs 15,4 pct.:een fraai resultaat voor al dat Slangen-gespin!
Ook Stevaert had na de federale verkiezingen van 2003 de ambitie om van sp.a–Spirit de dominerende formatie in Vlaanderen te maken. Met de groenen erbij lag ook de 30 pct.-grens in het bereik en droomde Stevaert van het minister-presidentschap. Inmiddels blijkt uit de Vlaamse –en provincieraadsverkiezingen en uit de jongste peilingen dat 20 pct. voor de socialisten in Vlaanderen hun huidig electoraal maximum weergeeft.
De spindoctors bijten hun tanden stuk op Leterme en CD&V. Deze profiteren maximaal van het “goed beleid” in Vlaanderen en cashen de oppositiebonus op federaal vlak.Een geslaagde spagaatstand. Cd&V mag de fout niet begaan van de PVDA in Nederland die dacht dat na de goede gemeenteraadsverkiezingen en gunstige peilingen bij de start van de kiescampagne de buit voor Bos al binnen was. Daarom blijft oppositie voeren tegen paars de hoofdopdracht van CD&V. De regering Verhofstadt is één van de slechtste in de laatste 40 jaar en dit moet elke dag worden aangetoond. Daarom wil ik in de kranten geen lijstjes lezen van CD&V-ministrabelen maar wel de neerslag van intelligente oppositie op basis van feiten, cijfers en rapporten. Elke dag dient zich nieuwe munitie aan.Het komt erop aan dit nog 6 maanden vol te houden.
Verhofstadt poogt zich opnieuw te profileren als “staatsman”. Deze strategie van Slangen ontmaskeren is een taak van de partijvoorzitter en de parlementaire fracties want Leterme kan zich in zijn functie van minister-president niet veroorloven te fungeren als oppositieleider.
Wel moet Leterme doorgaan op zijn hard communautair profiel. Hoe meer de PS schiet op Leterme, hoe populairder in Vlaanderen. Dit blijkt duidelijk uit de peilingen. Leterme heeft niet alleen het imago van de goede bestuurder. Vlaanderen ziet in hem een sterk tegengewicht tegen Wallonië. De tweestrijd gaat niet tussen Leterme en Verhofstadt maar tussen een Wallonië dat zich vastklampt aan verworven posities en Vlaanderen dat verandering wil. Om deze polarisering te vermijden zullen Verhofstadt en Vande Lanotte er alles aan doen om communautaire thema’s uit de campagne te houden. Maar met de schandalen van de PS en de(eventuele) intrede van Leterme als minister-president in de federale campagne zal hen dat niet lukken.
Een New Deal voor België zal er alleen komen als CD&V-N-VA sterk genoeg staan zodat zonder hen geen federale Regering kan gevormd worden. Zoniet doen VLD-sp.a (aangevuld met Groen) gewoon verder zonder staatshervorming. Daarom moet de magische 30 pct.-grens worden gehaald. De PS zal alleen bewegen als een Vlaamse partij incontournable wordt. In die zin had Karel Pinxten gelijk. Hij wedde enkel op de verkeerde partij.

Het viel me vanmorgen op dat de krantenartikels niet meer gingen over de afdankingen bij VW maar over nieuwe werkgelegenheid (“bedrijven in rij voor personeel VW”,  “VW-arbeiders plots gegeerd “) of over ontslagpremies (“minstens 100.000 euro per ontslag”).
10 jaar terug zou men in deze omstandigheden zijn overgegaan tot bedrijfsbezettingen en vakbondsacties.  Ook van de politieke wereld werd verwacht dat ze de bedrijfsleiding onder druk zou zetten om op haar beslissing terug te komen.
Vandaag weten de vakbonden, politici en ook de werknemers dat er tegen de beslissing van zo’n multinationaal concern geen verhaal meer is.  Het heeft dan ook geen enkele zin om bij het personeel de illusie te wekken dat alles nog goed komt.
Een sociaal drama van deze omvang mag geen aanleiding geven tot politieke exploitatie of profilering.  Ook met CD&V in het bestuur had de beslissing van VW niet kunnen voorkomen worden.  Toch is er reden tot grote bezorgdheid.  De industriële tewerkstelling zal blijvend onder druk staan en nieuwe jobs creëren in andere economische sectoren blijft een grote uitdaging.
Pompeus voluntarisme à la Verhofstadt (“ik creëer 200.000 jobs”) is dan ook misplaatst.  Bescheiden en structureel werken in de diepte (innovatie, scholing, concurrentievermogen) is dan ook de grote opdracht van de regionale en nationale overheden.  Het echte economische debat in België en Europa zal in de komende jaren niet gaan over belastingverlaging maar over het behoud van ons economisch draagvlak( lees ook de toespraak die mijn broer Herman hierover vandaag hield in het Parlement-zie zijn website.)
Het blijft voor vele progressieve waarnemers een raadsel waarom Balkenende en het CDA in de electorale stormen in Nederland overeind zijn gebleven.  Het heeft vooral te maken met ernst en bescheidenheid.  Balkenende deed nooit grote beloftes.  Enkel dat hij “zijn best” zou doen.
  Paars in Vlaanderen heeft hieruit nog steeds geen lessen getrokken.  Voor Verhofstadt is er met ons concurrentievermogen niets aan de hand en legt de schuld bij het Duits “nationalisme”.  Ook worden de rapporten van het Rekenhof (over de begroting 2007) en de Energiecommissie gewoon weggehoond.  Politiek heeft te maken met geloofwaardigheid.  Als dit vertrouwen weg is vluchten de kiezers in alle richtingen.  De spectaculaire opgang van een partij als SP in Nederland en het groeiend electoraal succes van protestpartijen wijst op een groot ongenoegen bij een bevolking die met groeiende angst en onzekerheid zit t.a.v. de toenemende economische globalisering en de migratiestormen die ingrijpen in hun levenssituatie en waar de traditionele politiek geen antwoord op heeft.
Balkenende ging voor goud en heeft goud maar de dag na de verkiezingen begint het werk opnieuw en met partners die er een totaal andere visie op nahouden.  Als CD&V in 2007 de grootste partij zou worden en aan zet is, staat ze voor dezelfde uitdaging.  De electorale versplintering leidt tot verzwakte regeringen juist op een moment dat er sterke bestuursploegen   nodig zijn.  Een vicieuze cirkel die ook Vlaanderen verlamt.       

Als minister van economie maakte ik in 1997 de sluiting van Renault-Vilvoorde mee.  De ontgoocheling, woede en wanhoop van de 3500 werknemers zal ik nooit vergeten.  Vandaag doet zich opnieuw een sociaal drama voor. 
Luc Cortebeeck zei vanmiddag terecht dat dit één van de zwaarste klappen is in de sociale geschiedenis van dit land.  De werknemers treft geen schuld.  Zij zijn alleen slachtoffers.  Hoe het verder moet, weet niemand.  Alleen medeleven past op deze 21 november 2006.  Brussel heeft met VW nu ook zijn sociale en economische Twin Towers.

Twee jaar terug trok Stevaert met bussen sp.a- militanten naar Nederland om Vlaanderen te tonen tot welke asociale politiek een “rechts” kabinet met christendemocraten in staat is. Freya en Karel De Gucht maakten zich vrolijk over de fysieke verschijning van de stijfburgerlijke Harry Potter.”Gouverneur” Stevaert meldde zich zelfs aan als adviseur van de PVDA om zijn” gratis” politieke keukenrecepten te doen ingang vinden bij de Nederlandse “mensen”. Vandaag blijkt uit de peilingen dat het CDA van Jan Peter Balkenende veruit de grootste partij blijft. PVDA zinkt weg en dreigt zelfs voorafgegaan te worden door de klein linkse SP van Jan Marynissen.
Progressieve waarnemers ( zoals publicist Paul Scheffer in DS-weekend) erkennen dat Balkenende is onderschat. Hij nam moedige beslissingen inzake hervormingen van de sociale zekerheid en het integratiebeleid. Op buitenlands vlak steunde hij de VS in de oorlog tegen Irak. Hij ging door een storm van kritiek maar blijkbaar weet de kiezer zijn consequente lijn te waarderen.
De Nederlandse samenleving is sinds de opkomst van Fortuyn op drift. Dat het CDA in Nederland deze storm heeft overleefd bewijst dat de christendemocraten ook in maatschappelijk moeilijke tijden een politiek baken kunnen zijn.
In Vlaanderen gingen de christendemocraten ook door de woestijn. Paars dacht ook hier dat met hen definitief was afgerekend. VLD en sp.a waren de partijen van de “moderne” tijden.
Vlaanderen is Nederland niet en Leterme is geen Balkenende maar hun parcours vertoont wel gelijkenissen. Bos gaat ten onder aan zijn “ kontdraaierij”. Balkenende bleef overeind met zijn rechtlijnigheid. Een les voor CD&V en Leterme in het zicht van 2007. Geen spindoctors AUB.

Gisteren startte in de Commissie Financiën van het Vlaams Parlement in de grootste anonimiteit (Quo vadis Vlaams Parlement?) de bespreking van de begroting 2007.De Vlaamse Regering krijgt hierdoor machtiging om uitgaven te doen ten belope van 21,4 miljard euro. In een democratie is dit het belangrijkste moment van het jaar. In het Vlaams Parlement was de belangstelling omgekeerd evenredig.
Nochtans bevatten de begrotingsdocumenten een schat van informatie die nuttige elementen bieden voor debat. En is dat niet de taak van een Parlement?Ik zie in het TV-journaal dat de VB-fractie protesteerde tegen het afgelasten van de openbare vergadering(wegens het feest van de Dynastie) maar waar was Dewinter gisteren als fractieleider van de grootste oppositiepartij?Niemand van zijn fractie had blijkbaar de documenten ingekeken. Een dieptepunt.
Het IMF publiceerde gisteren een rapport waarin staat dat er in België betere afspraken moeten komen over de verantwoordelijkheid van de deelstaten voor het begrotingsbeleid.(“a revision of fiscal federalism arrangements”).Deze kritiek is ten dele correct. 75 pct.  van de middelen van de deelstaten komen uit dotaties van de federale overheid. De eigen gewestbelastingen bedragen amper 20 pct. De Vlaamse middelenbegroting stijgt in 2007 met 6,02 pct. Het stelt de Vlaamse overheid in staat haar uitgaven te verhogen met 5,5 pct.(1,2 miljard euro).In reële termen is dit een toename met 3,6 pct..Dit is beduidend meer dan de geplande(reële) primaire uitgavenverhoging van de federale overheid (2,4 pct.).Daarenboven draagt de federale overheid in België jaarlijks voor circa 13 miljard euro rentelasten van de openbare schuld. In het Vlaams budget gaat het amper om 200 miljoen euro(0,9 pct. van het budget)
De beleidsmarges van de Vlaamse overheid zijn bijgevolg veel hoger dan bij de federale overheid.  Toch is het beeld veel genuanceerder. Omdat in 1989 is overeengekomen dat de openbare schuld grotendeels federaal bleef,  mogen de gewesten niet lenen voor hun investeringen. Hierdoor is Vlaanderen binnen haar reguliere begroting niet in staat de noodzakelijke investeringen te doen in grote infrastructuurwerken (Oosterweelverbinding), onderwijsgebouwen en zorginvesteringen, maar moet de Vlaamse regering beroep doen op alternatieve financiering (privaat-publieke samenwerking). Deze is in 2007 reeds opgelopen tot 4,7 miljard euro. Vermits deze PPS-financiering de toekomstige begrotingen bezwaart vraagt het Rekenhof dat de budgettaire implicaties hiervan worden opgenomen in de begrotingsdocumenten, wat tot hiertoe niet het geval is. Hierdoor krijgt men geen zicht op de houdbaarheid van de begroting.
Ook is het een verkeerde voorstelling dat de gemeenschappen ruim bij kas zitten. Bijna 60 pct. van de Vlaamse uitgaven gaat naar onderwijs en welzijn. Het groeipad van deze uitgaven is zeker verantwoord. Ook investeringen in openbare werken, leefmilieu en innovatie zijn nodig voor de toekomst. De regering Leterme noemt zich trouwens een investeringsregering en in de begroting worden ze geraamd op 2,7 miljard euro. Waar gaat men hier op besparen?
De middelen die opzij worden gezet in het Zorgfonds(700 miljoen) en in het(nieuwe) Toekomstfonds zijn geen luxe maar uiting van vooruitziend beleid. Met haar begrotingsoverschotten levert de Vlaamse overheid daarenboven een substantiële bijdrage tot het behalen van de gezamenlijke begrotingsnormen van België.
Wie bijgevolg beweert dat de marges van de Vlaamse overheid te ruim zijn, moet rekening houden met al deze elementen. Er is dan ook geen ruimte om bijkomende bevoegdheden naar de deelstaten over te hevelen zonder nieuwe middelen.
Uit de begrotingsdocumenten blijkt dat de fiscale capaciteit van Vlaanderen in België 63,7 pct. bedraagt t.o.v. 27,6 pct. in Wallonië en 8,6 pct. in Brussel. Een totale fiscale verantwoordelijkheid van de gewesten zal in een eerste fase een welvaartsverlies voor Wallonië met zich brengen. Solidariteitsformules zullen noodzakelijk zijn maar kunnen deze van Vlaamse kant lang in stand worden gehouden zonder resultaatsverbintenis?
Dat wordt het grote debat van 2007. Een staatshervorming naar het model van 1988 of 2001 waarbij bijkomende middelen worden doorgeschoven naar de deelstaten zonder nieuwe bevoegdheden is op termijn onhoudbaar. Zeker als delen van de sociale zekerheid worden geregionaliseerd impliceert dit fiscale verantwoordelijkheid. Wallonië is bang dat dit zal leiden tot een verarmingsproces.
Wie zich op het technische vlak met dit dossier bezighoudt, valt het op dat er de laatste jaren weinig denkwerk is verricht om te komen tot politiek haalbare en operationeel werkzame schema’s voor een herziening van de financieringsschema’s van gemeenschappen en gewesten. Nochtans moet dit de basis vormen van een New Deal voor België.
Op deze dag van de Dynastie was dit onderwerp weer eens taboe. Het maakt bijeenkomsten als vandaag in het federaal parlement surrealistisch.  Verhofstadt pleegt wel lippendienst aan een nieuwe staatshervorming(hervorming van de Senaat) maar hij mikt op een status quo .Paars (aangevuld met eventueel weer groen) kan een staatshervorming vermijden en CD&V uit een federale regering houden maar plaatst hiermee een tijdbom onder België. Heeft koning Albert dit nog steeds niet begrepen?