vrijdag 27 mei 2005

Au revoir Steve

Ik zal nooit de tussenkomst van Steve Stevaert vergeten op zijn eerste vergadering van de Vlaamse Regering in september 1998. Minister-president Luc Van den Brande had de zgn. Septemberverklaring uitgedeeld en elke minister ging met kabinetsnota’s in de hand op zoek naar de paragrafen die zijn beleid in de verf moesten zetten. Uiteindelijk werd het een tekst van haast twintig bladzijden.

Steve had geen dossier bij zich, had aandachtig geluisterd en nam na een ellenlange discussie over de budgettaire implicaties van één of andere beleidsintentie (geanimeerd door Wivina Demeester) het woord met de simpele vraag : “Luc, wat hebben de mensen aan uw ingewikkeld verhaal? Zorg voor een boodschap niet alleen voor die 125 parlementsleden en 500 kabinetsmedewerkers maar vooral voor de Vlamingen die nooit uw tekst zullen lezen.”

Het werd muisstil op de Vlaamse Regering. Plots realiseerden we ons dat hij gelijk had. We hadden o.l.v. Luc Van den Brande met Luc Van Den Bossche, Wivina Demeester en Luc Martens keihard en degelijk gewerkt maar we faalden totaal inzake communicatie.

Enkele dagen later lanceerde Steve zijn idee om het gratis bussen van Hasselt uit te breiden tot gans Vlaanderen (zonder budgettaire nota tot grote woede van Wivina Demeester…..) en zijn naam was gemaakt. Daarna nog de Schalkse Ruiters, Somers en Verschueren, Morgen Maandag en Stevie Wonder was geboren.

Hij overklaste ons. Sommige partijgenoten waren jaloers en poogden zijn stijl en nieuw verhaal onderuit te halen maar het werkte als een boemerang. Hij was ongrijpbaar.

Ik moest het ook ervaren in de eerste oppositiejaren in het Vlaams Parlement. Oppositie voeren tegen hem was als rijden op een hometrainer in een garage terwijl de echte koers met de televisiecamera’s op straat werd verreden.

Gratis tv-kijken, gratis bussen, gratis elektriciteit, gratis huisvuilophaling, gratis onderwijs, afschaffing cafébelasting. Het kostte de Vlaamse begroting 1 miljard euro maar de kritiek werd door de media afgedaan als verzuurd en negatief. Steve wist wat de mensen wilden. Vlaanderen vakantieland vertaald in de feestcheques en de barbecues op 11 juli 2002 en het nieuwe Vlaamse volkslied: “Vlaanderen boven waar er mossel met friet is, waar de mensen belangrijk zijn en de pensen omvangrijk zijn.”

In deze sfeer won hij de verkiezingen van 2003 en was hij onweerstaanbaar op weg om de nieuwe Vlaamse minister-president te worden. Ik ben ervan overtuigd dat indien hij deze functie had kunnen bereiken Stevaert vandaag nog op het Martelaarsplein zou zitten en het gouverneursschap van Limburg zou overlaten aan een even anonieme Limburger als Harry Vandermeulen (Limburgs gouverneur van 1978 tot 1995).

Ik heb Stevaert steeds ervaren als een heel speciaal man. IJdeler dan hij zich voordoet, zeer intelligent, uiterst vriendelijk met iedereen (ook als je hem aanviel in oppositie), menselijk alert. Maar als je poogde te raken aan zijn core-business of machtspositie, keihard. In de Vlaamse Regeringsonderhandelingen had hij enkele dada’s en die waren onbespreekbaar (o.m. De Lijn) of hij haakte bitsig af. Ook viel me toen op dat het gouverneurschap van Limburg even “onverwijld” was voor sp.a dan BHV voor CD&V-N-VA! Wat ik hem kwalijk nam is dat hij het kiessysteem heeft gewijzigd in functie van zijn eigen electorale strategie. Provinciale kieskringen, dubbele kandidaatstelling, kiesdrempels, kartels : alles was erop gericht om met de SP-teletubbies de grootste te worden. Ook organiseerde hij in 2004 een nooit geziene stoelendans van ministers en opvolgers in de parlementen die de geloofwaardigheid van het politiek systeem zwaar hebben aangetast. Politiek was voor hem een schaakbord in dienst van Koning Steve. Met hem werd de particratie opnieuw almachtig.

Zal zijn invloed blijvend zijn? Voor verkeersveiligheid en openbaar vervoer wel, voor het overige wellicht niet. Het gratis-verhaal is nu reeds doorprikt en biedt geen perspectief voor de grote uitdagingen van morgen (werkgelegenheid en vergrijzing). De verkiezingen van 2004 hebben aangetoond dat de grenzen van de mediatisering bereikt zijn (overacting). Ook krijgen de kiezers meer oog voor serieux en goed bestuur. De losse ideeënfabriek van Stevaert strandde op een lege Vlaamse kas. (Hij vond dit mijn beste oppositiezet.)

Staat een nieuwe generatie klaar om hem op te volgen? Zeker niet. Hij moet zijn voorzitterstoel overlaten aan de socialistische machtspoliticus bij uitstek Vande Lanotte en in de federale regering beseft nu iedereen dat men ’s lands bestuur moeilijk kan toevertrouwen aan de zonen en dochters van Luc Van Den Bossche, Louis Tobback, Louis Vanvelthoven, Willy Claes of Leona Detiège. Steve heeft nieuwe voornamen gecreëerd maar als het erop aankomt om ’s lands financiën te beheren zal hij volgens Luc Vanderkelen in Het Laatste Nieuws moeten teruggrijpen naar Freddy Willockx, gewezen staatssecretaris van Financiën in 1980… Wellicht zal Freddy niet gevraagd worden, maar het wijst er wel op dat politiek personeel enkel rekruteren in functie van bekende achternamen en goed mediatiek overkomen ook zijn limieten heeft.

Richard Nixon zei bij het verlaten van het Witte Huis: “het is geen adieu, maar een au revoir : we see each other again.” Of dit voor Steve geldt weet ik niet. Hij blijft onvoorspelbaar. In alle geval tot ziens in Limburg of zeker tot in de Hemel na het Santo Subito van de Vlaamse pers tijdens het weekend en zijn boek Anders Geloven.

Nog een laatste uitsmijter van Steve over de Van Rompuy’s. Hij noemde ons ooit “het betere volk van de CVP”. Een doordenker voor Jo, Yves en Pieter.